Het herkennen van de koningin van een hommel is interessant voor natuurliefhebbers en belangrijk voor ecologen en imkers. Koninginnen spelen een cruciale rol in het ecosysteem als bestuivers en als grondleggers van nieuwe kolonies.
Een van de meest opvallende kenmerken is de grootte. De koningin is meestal aanzienlijk groter dan de werksters en mannetjes, soms wel tot twee keer zo groot. Ze heeft een robuuster en breder lichaam, wat haar een stevig uiterlijk geeft. Hoewel de kleurpatronen overeenkomen met die van de werksters binnen dezelfde soort, kunnen de kleuren van de koningin helderder of intenser zijn.
Het gedrag van de koningin van hommels
Het gedrag van de koningin verschilt ook van dat van andere hommels. Ze verschijnt als eerste in het voorjaar, vaak al in februari of maart, na haar winterslaap. Ze gaat op zoek naar voedsel en een geschikte nestplaats. Je kunt haar herkennen aan haar lage vlucht boven de grond terwijl ze nestplaatsen inspecteert, zoals muizenholen, holle bomen of beschutte plekken onder struiken. In deze periode is ze nog alleen, in tegenstelling tot later in het seizoen wanneer werksters actief zijn.
Het tijdstip van observatie is belangrijk. In het voorjaar kun je de koningin zien terwijl ze een nest bouwt en de eerste eieren legt. In de zomer blijft ze meestal in het nest om eieren te leggen, terwijl de werksters uitvliegen voor voedsel. In de late zomer en herfst verschijnen nieuwe koninginnen, die vaak iets kleiner zijn dan de stichtende koningin maar groter dan de werksters.
Andere kenmerken zijn het vleugelgeluid en de vlucht. Door hun grotere formaat produceren koninginnen een dieper en zwaarder gezoem tijdens het vliegen. Ze vliegen doorgaans trager en minder wendbaar dan werksters.
Specifieke uiterlijke kenmerken van de hommel koningin
Sommige soorten hebben specifieke uiterlijke kenmerken. De aardhommel (Bombus terrestris) heeft een grote koningin met een zwarte vacht, twee gele banden en een witte achterlijfspunt. De akkerhommel (Bombus pascuorum) heeft een oranje tot bruine beharing over het hele lichaam. De weidehommel (Bombus pratorum) is een kleinere soort; de koningin heeft een gele band op het borststuk en een oranje achterlijfspunt.
Waar en wanneer kun je de koningin van hommels het beste zien?
Observatietips zijn onder andere het letten op bloemen waar koninginnen zich voeden met nectar en pollen van vroege bloeiers zoals wilgenkatjes, krokussen en sneeuwklokjes. Het maken van een foto kan helpen bij het naderhand bepalen of je een koningin hebt gezien. Gebruik veldgidsen of apps die gespecialiseerd zijn in hommel identificatie voor nauwkeurige determinatie.
Het herkennen van de koningin is belangrijk voor de bescherming van soorten. Door koninginnen te herkennen en te rapporteren, draag je bij aan het behoud van hommel populaties. Observaties helpen wetenschappers bij het monitoren van biodiversiteit en ecosysteem gezondheid. Het vergroten van je kennis over hommels stimuleert natuurbehoud en inspireert anderen om hetzelfde te doen.
